Bóng đè hay còn được gọi là chứng liệt thân khi ngủ, là một vấn đề mà 40% dân số trên thế giới mắc phải. Theo các nhà tâm thần học, sự ngắt quãng của não bộ đã ảnh hưởng tới khả năng điều khiển vòng tuần hoàn thức-ngủ, từ đó dẫn đến hiện tượng bóng đè – một dạng của chứng rối loạn giấc ngủ.
Bóng đè không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nó có thể gây lo lắng. Bên cạnh đó, hiện tượng này có thể xảy ra cùng với các rối loạn giấc ngủ khác, chả hạn như chứng ngủ rũ (narcolepsy). Bóng đè có thể khởi đầu trong thời niên thiếu và có thể trở nên thường xuyên trong những năm 20 và 30 tuổi.
- Phân loại bóng đè
Tuy có nhiều dạng khác nhau, nhưng đại đa số người bị bóng đè thường có dấu hiệu ngạt thở, tức ngực, chẳng thể cử động hay kêu la, vùng vẫy khi ngủ. Một số người sau lúc bị bóng đè thường không dám ngủ hoặc khó ngủ lại.
Ảo giác đột nhập: Hiện tượng này là người đang ngủ thấy có người lạ đột nhập vào phòng, sinh hoạt trong phòng như: đi lại, ngồi hoặc nằm lên giường, thậm chí là ngủ cùng mình. Chính nỗi sợ hãi của chứng ảo giác đột nhập khiến người ngủ tê cứng chân tay, đổ mồi hôi và người mỏi nhừ sau khi thức giấc.
Ảo giác thực thể: Thường xuất hiện vào giai đoạn cuối giấc ngủ và là dạng ảo giác phổ thông nhất của hiện tượng bóng đè. Dấu hiệu của chứng ảo giác này là bị đè ở vùng bụng và ngực khiến cơ thể như ngưng thở, họ chỉ có thể tỉnh giấc khi thiếu oxi lên não. Với các người bị hư nhược tâm thần, họ có thể bị bóng đè 2-3 lần/1 đêm.
Ảo giác thăng bằng: Chứng ảo giác này gây ra cho con người một cảm giác thật trong một thế giới ảo. Ảo giác cân bằng thường xảy ra ở những người có bệnh mạn tính về rối loạn tiền đình. Họ sẽ cảm thấy chới với trong khi ngủ như rơi xuống vực, rơi từ tòa nhà cao tầng hay rơi từ phi cơ với độ cao không tưởng. Tuy nhiên, người bị ảo giác cân bằng thường thức dậy giữa khi ngủ, tức thị giữa lúc đang rơi lưng chừng. Điều này khiến họ vô cùng sợ hãi, tay chân co quắp, tim đập liên tiếp, và thường không thể ngủ lại sau đấy.
- Nguyên do bị bóng đè
Giấc ngủ diễn ra theo chu kỳ, mỗi chu kỳ được chia làm 2 pha: pha ngủ nhanh (hay pha cử động mắt nhanh) và pha ngủ chậm. Bóng đè lúc ngủ liên quan đến sự đứt quãng hoặc phân mảnh giấc ngủ mắt di chuyển nhanh (giấc ngủ REM). Thân thể xen kẽ giữa pha cử động mắt nhanh và pha ngủ chậm (non-rapid eye movement - NREM).
Một chu kỳ REM-NREM kéo dài khoảng 90 phút và phần nhiều thời gian dành cho việc ngủ là ở NREM. Trong thời gian NREM, thân thể thư giãn. Trong thời gian REM, mắt chuyển động nhanh, nhưng thân thể được thư giãn. Giấc mơ xảy ra vào thời khắc này. Hiện tượng bóng đè xảy ra lúc sự bất động cơ thể trong pha ngủ nhanh vẫn tiếp tục duy trì, trong khi não bộ đã hoạt động rồi. Những khu vực của bộ não phát hiện các mối đe dọa đang ở trạng thái cao và quá mẫn cảm.
- Một số triệu chứng của bệnh bóng đè
Thân thể tiết nhiều mồ hôi so với bình thường, đầu và các cơ xuất hiện tình trạng đau nhức khó chịu. Trong một số trường hợp, đối tượng bị bóng đè sẽ có cảm giác tức ngực, khó thở và có vật nặng đè lên ngực. Sau lúc bị bóng đè, một số đối tượng có thể rơi vào trạng thái lo lắng, buồn bã và mệt mỏi.
Dấu hiệu khi bị bóng đè thường xuất hiện lúc chúng ta sắp tỉnh giấc hoặc ngay sau khi vừa bước vào giấc ngủ với các bộc lộ khác nhau. Dấu hiệu lúc bị bóng đề phổ thông nhất ấy là mắt người bị bóng đè thường chuyển động nhanh, nhưng thân thể mất khả năng kiểm soát vấn đề chuyển động, tính linh hoạt của tay, chân trong vài giây, thậm chí kéo dài đến vài phút.
Dấu hiệu lúc bị bóng đè khiến cơ thể rơi vào hiện trạng bất động dù đang tỉnh ngủ khiến chúng ta xuất hiện cảm giác khiếp sợ, ảo giác, thậm chí là việc hoang tưởng về mẫu chết. Người bị bóng đè vẫn có khả năng nhận thức được các vấn đề, sự việc xung quanh, tuy nhiên không thể chuyện trò. Trong hoặc sau khi tỉnh dậy từ bóng đè, một số người có biểu hiện nói mớ, mất nhận thức nhất thời.
- Những đối tượng dễ bị bóng đè
Bóng đè thường xảy ra ở độ tuổi thanh thiếu niên và công đoạn từ 20-30 tuổi. Ngoài ra, hiện tượng bị bóng đè ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn nữ giới. Bóng đè là một hiện tượng có khả năng di truyền, do đó, nếu bố mẹ mắc phải, con chiếc của họ cũng có khả năng bị bóng đè. Những người trong hiện trạng căng thẳng, chịu áp lực lớn. Những người phải làm việc theo ca, hoặc thiếu ngủ. Các người bị chứng rối loạn giấc ngủ. Ngủ ở tư thế khác với tư thế thường ngày.
- Ngay khi bị bóng đè
Mọi người thường có khuynh hướng hoảng loạn, khiếp sợ khi bị bòng đè. Hãy tĩnh tâm, đấy chẳng phải là một phương pháp hay để đối mặt với hiện tượng này. Để giúp cơ thể trở lại hiện trạng thông thường bạn có thể tham khảo một số biện pháp dưới đây.
Giữ nguyên tư thế: hầu hết mọi người sẽ vẫy vùng, hoặc cố chống cự với mong muốn thoát ra khỏi tình trạng này càng nhanh càng tốt. Nhưng vô ích. Hãy quyết tâm bình tĩnh, giữ nguyên tư thế nằm và mọi chuyện sẽ qua thôi. Tập trung hít thở: khi bị bóng đè, nếu bạn trở nên hoảng loạn hoặc khiếp sợ, tim bạn sẽ đập liên hồi, điều này càng khiến trình trạng tồi tệ hơn. Hãy quyết tâm thở đều để giúp thân thể mau chóng trở về trạng thái bình thường.
Kiếm tìm sự trợ giúp từ người ngủ bên cạnh: Nếu bạn không ngủ một mình, hãy nói cho người ngủ cùng về tình huống bạn thường gặp phải. Từ đó, nhờ họ gọi bạn dậy lúc bạn có các tín hiệu của hiện tượng bóng đè. Phấn đấu nói chuyện: Bạn sẽ có cảm giác toàn thân bị đè nặng, cổ họng tê cứng khi bị bóng đè. Hãy nỗ lực nói một từ ngắn, hoặc ho, hoặc đằng hắng để đánh thức cơ thể cũng như hệ thần kinh vận động. Cử động nhẹ: Bạn có thể thực hiện những cử động đơn giản như: co duỗi các ngón chân, ngón tay, hay hoạt động những cơ mặt để giúp bản thân mau chóng thoát ra khỏi tình huống bóng đè.
>>> Có thể bạn quan tâm:
0 nhận xét :
Đăng nhận xét